ROZMOWA O YERBA MATE W BRAZYLII

Cześć, mam na imię Patrycja. Pochodzę z Górnego Śląska, a dokłaniej z Gliwic. Od 2 lat mieszkam w Brazylii. Rok temu rozpoczęłam studia doktoranckie na brazylijskiej uczelni. Od tego czasu pokazuję Brazylię na Youtubie oraz w audycjach podcastowych pod nazwą Marakujadiet.

JA

Opowiedz dokładnie  czemu w Brazylii mówi się erva mate lub chimarrao ?

Na yerbę mówi się erva mate, bo w języku portugalskim obowiązującym w Brazylii oznacza dosłownie „zioło mate” czyli dokładnie to samo co yerba mate w języku hiszpańskim.

Za to chimarrao pochodzi od słowa hiszpanskiego cimaron, co prawdopodobnie oznacza „dziką roślinę”. To słowo w Brazylii określa typ yerby, który spożywa się na ciepło w wysokich naczyniach zwanych „cuja”. A w praktyce wiele osób tutaj w regionie Sao Paulo, w którym mieszkam określa  tak jakąkolwiek yerbę zalewaną ciepłą wodą, czyli taką, która nie jest terere.

JA

Czemu tylko w południowej części Brazylii chimarrao jest popularne ? Czy chodzi tylko o to, że w innych  częściach kraju Ostrokrzew paragwajski nie rośnie ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Jest bardziej popularny, bo to napój stanów południa. Na pewno ma to związek z tym, że ostrokrzew rośnie w tych regionach.

Podobnie jest z kawą, z regułu najbardziej popularna jest w miejscach jej uprawy czyli w stanach São Paulo i Minas Gerais.

JA

Powszechnie na naczynko do yerby mówi się matero, ale w Brazylii mówi się Cuya. Możesz powiedzieć  czemu taka różnica ?

Wydaje mi się, że to wynika z różnic językowych. W portugalskim cuia oznacza w języku Indian Tupi „tykwa” jak „Matero” oznacza naczynie do picia m.in mate, które może być wykonane z różnych materiałów, tylko, że w języku hiszpańskim.

Cuia w Brazylii może także służyć do określania nazwy naczyń do spożywania np. Zup, napojów, czyli taki odpowiednik miski, szklanki.

JA

Z jakich materiałów wykonane są Cuye ?

Cuie (do picia yerby) z reguły są wykonane z tykwy, czyli owocu z rodziny dyniowatych. Brzegi cuji często powlekane są metalem. Na powierzchni mogą pojawiać się różne zdobienia metalowe, drewniane, skórzane. Bardzo dużo jest różnych modeli i wykorzystanych w nich materiałów. Od podstawowych do bardziej wyszukanych.

JA

Matera mogą być różne pojemnościowo. Możesz powiedzieć  jakie rozmiary Cuy preferują Brazylijczycy ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

To wszystko zależy od osoby. Z reguły są to 20 cm Cuje, takie standardowe.

JA

Jakie są bombille czyli w zasadzie bomby ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Metalowe z sitkiem o różnych kształtach. Czasami nakłada się na to sitko dodatkowy filterek, aby nie przedostawał się susz do środka bomby.

JA

W Polsce mamy dostępne Chimarrao z różnych plantacji. Jest np : Barao, Parana, Mate Nativo, Rei verde. Możesz powiedzieć  jaka konkretnie erva mate jest najbardziej popularna w Brazylii ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Nie jestem w stanie odnieść się do całej Brazylii, być może na południu są popularne inne marki niż tutaj w Sao Paulo. W moim regionie widziałam na półkach sklepowych Barao oraz Rei verde. Te dwie są bardzo popularne.

JA

Miałem okazję pić niedawno Rei verde esport Argentina i Rei verde  export com hierbas. Zastanawiam się czy w Brazylii pije się też yerby z Argentyny, Paragwaju, Urugwajskie ?

MARAKUJJADIET/PATRYCJA

Oczywiście. Przykładem może być Paragwajska Kurupi, która jest dostępna w wielu sklepach w Sao Paulo z różnymi dodatkami. Są takie popularne marki, które wchodzą na różne rynki.

JA

Piłem craftową Meta mate leafy melody. czy tego typu yerby są popularne w Brazylii ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Nie kojarzę. Wydaje mi się, że raczej nie, podobnie jak nie ma tutaj smakowych kaw, a w Polsce wiele się takich sprzedaje. Mam wrażenie że Brazylijczycy mają swoje smaki i ulubione marki, których raczej się trzymają.

Teraz zrobię dygresję. W Argentynie Polak Jan Szychowski stworzył bardzo znaną markę yerba mate Amanda. Zastanawiam się czy w Brazylii jest jakaś yerba z Polskimi korzeniami ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Niestety nie wiem. Wiem, że w Brazylii jest fabryka czekolady o nazwie Lalka, którą stworzył Polak 🙂

Wiesz może, która plantacja jest najstarsza, a która największa w Brazylii ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Nie wiem…

JA

Mamy  już chimarrao, cuye i bombe. Opowiedz jak w Brazylii przygotowuje się kopczyk ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Jest wiele metod. Każdy wiebiera taką jaka mu pasuje 😉

JA

Ty na swoim kanale wspominałaś kiedyś też o innych sposobach przygotowywania chimarrao. Możesz coś więcej o tym opowiedzieć ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Wspomniałam o szybszej metodzie, w której zalewa się odrobinę suszu na dnie, zasypuje do brzegu i tworzy tunelik, w którym zlewa się wodę, wsadza bombę i można pić, bez obawy, że kopczyk się przesypie lub cały zamoczy

Sposobów jest bardzo dużo, na południu są nawet wydarzenia i warsztaty pokazujące wszystkie sposoby oraz sztuki dekoracji kopczyka.

JA

Najbardziej popularne jest picie yerby na ciepło i terere czyli wersja na zimno. Czy w Brazylii ta druga wersja jest też popularna ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Tak, w regionach cieplejszych, sąsiadujących z Paragwajem jak np. Mato Grosso bardziej terere jest popularne. A w regionach zimniejszych, południowych prym wiedzie Chima.

JA

Plantacje posiadają też yerby z dodatkami ziołowymi i owocowymi. Czy Brazylijczycy lubią pić takie chimarrao ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Myślę, że tak, sporo osób dodaje różne ziółka jak mięta, stewię, rumianek do swojej chimy, a nawet i goździki 😀

JA

Czy wiesz może jakich chimarrao nie ma dostępnych jeszcze w Polskich sklepach – Tu wskazówka dla Ciebie. Jeśli tak to opowiedz coś o nich.

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Niestety nie wiem.

JA

Yerbę można też zalewać mlekiem, zmrożonym sokiem, piwem. Czy w Brazylii również pije się w ten sposób ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Z reguły zamrożony sok stosowany jest do przygotowania yerby dla dzieci, aby zaznajomić i oswoic je z gorzkawym smakiem yerby. Mleko to stosunkowo dodawane jest rzadko, bardziej do yerby palonej, za to piwa to nie widziałam tutaj w połączeniu z yerbą.

JA

Ludzie yerby sypią różnie do matera. Tak więc ile lubią  sypać Brazylijczycy ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Wszystko zależy od osoby i jej preferencji, ciężko mi tutaj uogólniać.

JA

Czy ludzie ściśle przestrzegają tych 70 stopni temperatury wody czy jednak nie pilnują tego, aż tak ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Raczej nie, sprawdzają tylko czy nie parzy. Po czasie sami wiedzą ile muszą odczekać po zagotowaniu wody, intuicja tu wiedzie prym, a nie termometr.

JA

Czy  ludzie mają w zwyczaju jeść coś w trakcie picia erva mate ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Ciężko powiedziec, bo niektórzy popijają yerbę przez cały dzień, wtedy to muszą coś zjeść 🙂 Jednak jeśli miałabym porównać to do takiej kawki z ciastkiem, to mam wrażenie, że yerbę jednak piję się bez dodatku zakąsek.

JA

W Argentynie i Paragwaju popularne są  automaty z przygotowaną wodą do yerba mate. Czy w Brazylii również ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Na południu Brazylii tak, nawyzają się chimarrodrony i sa umieszczone często w centrach miast, tam gdzie jest największy ruch.

JA

Ty na swoim kanale wspomniałaś o ciekawym akcesorium/ gadzecie do yerba mate – “yerbie dla zabieganych”. Czy w Brazylii są również dostępne inne  akcesoria ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Są np. Czajniki elektryczne dedykowane zaparzaniu yerby, które są ustawione do odpowiedniej temperatury 74 stopni.

I z pewnością jest dużo gadżetów do dekorowania yerby np. Małe figurki i drobiazgi, które lądują na kopczyku chimy.

JA

No, a jaką erva mate ty najbardziej lubisz ? 

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Kurupi oraz Barao. Lubię też Amandę z dodatkami.

Załóżmy, że osoba z Polski, która pije yerba mate zapytała by Cię o to, którą chime spróbować na początku i poprosił o parę rad to co byś powiedziała ?

MARAKUJADIET/PATRYCJA

Zazwyczaj proponuje się yerby na początek z jakimiś dodatkami, taką pewnie bym zaproponowała. Zamiast czystej to własnie z dodatkiem pomarańczy, limonki, mięty czy boldo. A potem dopiero wybierać yerby bez dodatków 🙂

A z radami, to z pewnością żeby nie zaczynać od sypania dużo suszu, bo yerba bardzo popudza. Warto jest stopniowo zwiększać dawki i nie szaleć.