SMAK AYRANU CZ 1 – ROSJA
Posted On 28 marca 2021
Ten wywiad to pierwsza część cyklu wpisów, który powstaje dzięki współpracy z Nikol z Dzienniki zakrapiane ayranem. W pierwszej części bardzo ogólnie rozmawiamy o Rosji. Poruszamy między innymi temat Nawalnego, kim czują się Rosjanie i o literaturze Rosyjskiej.
JA
Dziś na blogu goszczę Nikolę z bloga i podcastu “Dzienniki zakrapiane ayranem”. To pierwsza część naszego spotkania. Witaj możesz na początek powiedzieć parę słów o sobie ?
NIKOL
Mam na imię Nikol i bardzo się cieszę na ten wywiad! Obecnie pracuję na pełen etat jako doradczyni edukacyjna i koordynatorka projektów, a zaocznie studiuję dziennikarstwo. Uwielbiam czytać, rozmawiać i uczyć się nowych rzeczy.
JA
Obecnie jesteś na dziennikarstwie. To Twoje drugie studia bo studiowałaś też kulturę i politykę Rosyjską. Czy te wszystkie studia biorą się z Twoich pasji czy kryje się za tym coś więcej ?
NIKOL
Pierwsze studia są wynikiem można powiedzieć przypadku. Nie miałam pojęcia co tak naprawdę chcę studiować, wiedziałam, że pasjonują mnie języki i literatura, więc aplikowałam wyłącznie na różnego rodzaju filologie, polską, angielską, włoską, chińską i właśnie rosyjską. Chociaż dostałam się na część wybranych kierunków to najbardziej chciałam iść na filologię rosyjską, przyciągał mnie ten język, jego brzmienie i niepopularność. Drugie studia są rezultatem wielu lat marzeń. W liceum już myślałam o dziennikarstwie, ale zniechęciło mnie wiele osób. Powtarzali, że i tak studia do niczego mi się nie przydadzą, że praca w tym zawodzie nie jest łatwa i bez znajomości nie da rady. Byłam zbyt młoda, żeby wiedzieć, że niekoniecznie tak jest. Oba kierunki były wybrane przeze mnie raczej ze względu na zainteresowania niż inne powody.
JA
To może zacznijmy trochę przewrotnie od najnowszych wydarzeń związanych z Rosją. Nawalny wraca po leczeniu do swojej ojczyzny i zostaje osadzony w kolonii karnej/ łagrze. Zastanawiam się jak Ty jako ktoś kto ma wiedzę o tym kraju odbierasz tą postać i to co się z nią dzieje ?
NIKOL
Nawalny to ciekawa osobowość, znana z zażartej walki z korupcją elit rosyjskich. Wcale nie zdziwił mnie jego powrót do Rosji, był to swego rodzaju manifest, policzek wymierzony w tych, którzy próbowali go otruć. Nie jest również zaskakujące to, gdzie obecnie się znajduje. Myślę, że Nawalny to głos spoza establishmentu i dlatego tak wiele osób go słucha i obserwuje.
JA
Czy to jest rzeczywiście tak jak kiedyś słyszałem, że część Rosjan bardzo lubi swojego przywódcę i, że nawet jest wyraz tego uwielbienia przez podobizny Putina na kubkach, koszulkach itd ?
NIKOL
Tak, rzeczywiście tak jest. Powstają nawet piosenki o Putinie, w których kobiety wyśpiewują słowa “Chcę takiego jak Putin” (to z resztą część tytułu książki “Szalona miłość. Chcę takiego jak Putin. Reportaże z Rosji” Barbary Włodarczyk). A dlaczego tak jest? Wydaje mi się, że rozmawiając o Rosji (oczywiście nie tylko o Rosji, dzieje się tak w przypadku wielu rozmów o różnych wydarzeniach politycznych w krajach innych niż nasz) patrzymy na nią z naszej perspektywy i nie rozumiemy, bo nie stawiamy się w ich sytuacji. W oczach wielu Rosjan Putin jest wielkim przywódcą, który uratował Rosję po nieudolnej prezydenturze Jelcyna. Warto pamiętać, że pierwsza prezydentura Putina zastała Rosję w środku konfliktu czeczeńskiego, dodatkowo po kryzysie gospodarczym. Rosjanie tracili wiarę w “Nową Rosję” i zaczęli tęsknić za Związkiem Radzieckim. Putin swoimi działaniami i prowadzoną polityką w pewien sposób sprawił, że Rosjanie zaczęli być dumni z siebie i z dokonań swojego kraju.
JA
Na potrzeby pytania bardzo to uproszczę. Do 1917 roku Rosjanie żyli w imperium carów, następnie w ZSRR, a obecnie w Federacji Rosyjskiej. Zastanawiają mnie dwie rzeczy. Pierwsza jak obywatele rosyjscy odbierają swoją przeszłość ?
NIKOL
To pytanie, o którym do dziś pisane są potężne prace naukowe, więc i moja odpowiedź musi być uproszczona. W większości Rosjanie są dumni ze swojej przeszłości, z wielkich carów i caryc, z podbojów, z wygranej z Napoleonem, ale najbardziej z wygranej w II WŚ, chociaż w Rosji częściej mówi się o Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej. Pamięć o tej wojnie była pielęgnowana w Związku Radzieckim, był to wręcz element propagandy. Jednak i dziś pamięć o poległych w walce z nazistami jest pielęgnowana.
JA
Druga sprawa to kim się tak na prawdę czują dziś ?
NIKOL
Czują się Rosjanami. Raczej nie ma problemu z tym, żeby utożsamiali się z “człowiekiem sowieckim”. Tak było raczej na początku XXI w., wtedy tożsamości Rosjan nie była mocno ugruntowana, wiele jednak od tego czasu się zmieniło, choć oczywiście Rosja jako kraj wielu narodowości i grup etnicznych regularnie boryka się z sentymentami separacyjnymi niektórych republik.
JA
Oprócz samych Rosjan w tym olbrzymim państwie żyją też różne mniejszości. Czy możesz powiedzieć coś odnośnie ile tych mniejszości jest ?
NIKOL
Dane z 2020 wskazują, że w Rosji jest ok. 180 różnych grup etnicznych i narodowości, więc jest to ogromna liczba różnych ludzi o różnych tradycjach, językach i historiach. Największą grupą poza Rosjanami, którzy stanowią zdecydowaną większość (115 889 107 z 144 166 731 wszystkich mieszkańców), są Tatarzy (5.5 mln). Kolejne 4 największych grupy to Ukraińcy (prawie 3 mln), Baszkirzy (1.67 mln), Czuwasze (1.63 mln) i Czeczeńcy (1.36 mln).
JA
Jeszcze jedno pytanie o mniejszości. Kiedyś obiło mi się o uszy, że Czeczenom nie żyje się ponoć za dobrze w Federacji Rosyjskiej. Jak ich sytuacja wygląda obecnie ?
NIKOL
Zależy, których Czeczenów mamy na myśli. Jeśli mówimy o Czeczenach z koterii Kadyrowa, przywódcy Czeczenii to im się żyje zdecydowanie lepiej niż pozostałym, którzy muszą się im podporządkować. Jeśli jednak spojrzeć na Czeczenię z szerszej perspektywy to krótko mówiąc – nie jest dobrze. Amnesty International, Human Rights Watch czy Helsińska Fundacja Praw Człowieka opublikowały wiele raportów, w których szczegółowo analizowany był stan praw człowieka w Czeczenii. Zarówno wspomniane raporty jak i pojedyncze historie Czeczenek i Czeczeńców dowodzą, że w tej części Rosji wielokrotnie są łamane prawa człowieka, społeczeństwo jest zastraszone, nie ma pluralizmu politycznego, jest za to pluralizm legislacyjny i choć w teorii Czeczenia powinna przestrzegać rosyjskiego prawa, funkcjonuje tak naprawdę na własnych zasadach. Tortury, pobicia, porwania, mniej lub bardziej tajemnicze zaginięcia, zabójstwa honorowe – to wciąż zjawiska spotykane w Czeczenii.
JA
Przymierzam się by w tym roku przesłuchać audiobook “Nowy car”. Zastanawiam się czy według Ciebie istnieją jakieś dobre publikacje dotyczące Rosji ? Jeśli tak to co i dla czego polecasz ?
NIKOL
Jest sporo publikacji na temat Rosji. Obserwuję wydawane książki i co roku pojawia się coś nowego, ale trudno mi powiedzieć czy wszystkie są dobre. Zmęczył mnie temat Rosji i na jakiś czas dałam sobie spokój z czytaniem o tym kraju. Nowsze książki, które sama chcę przeczytać to “Szalona miłość. Chcę takiego jak Putin. Reportaże z Rosji” Barbary Włodarczyk oraz “Polska-Rosja. Historia obsesji, obsesja historii”, którą napisali Wojciech Harpula i Andrzej Chwalba. To, co mogę polecić to książka być może nieoczywista, ale jest to “Historia Rosji” Ludwika Bazylowa. Pamiętam, że po przeczytaniu całości na pierwszym roku studiów czułam się “oświecona” i wiele zrozumiałam. Nie jest to lekka lektura, ale pozwala w ciekawy sposób zgłębić historię Rosji od początków jej istnienia. Podobał mi się także reportaż Jacka Hugo-Badera “Biała Gorączka” i “Przyszło nam tu żyć” Jeleny Kostiuczenko. Ciekawymi pozycjami nie-reportażowym są dwie książki z serii Noir: “Moskwa Noir” i “Petersburg Noir”. To zbiory opowiadań osadzone w tych dwóch miastach napisane przez wielu rosyjskich pisarzy i pisarek.
JA
Przesłuchałem niedawno swój pierwszy audiobook Rosyjskiego autora “Zbrodnie i karę” Fiodora Dostojewskiego. Załóżmy, że ktoś by Cię spytał od czego ma zacząć swoją przygodę z literaturą Rosyjską to co byś poradziła ?
NIKOL
To trudne pytanie! Rosyjska literatura jest ogromna i mimo, że każdy może znaleźć w niej coś dla siebie musiałabym wiedzieć więcej o preferowanym gatunku czy poziomu “lekkości” pożądanej książki. Książką dosyć uniwersalną, którą mógłby chyba przeczytać każdy, ale trudniej mi ją polecić zupełnie obiektywnie, bo absolutnie ją kocham, jest “Anna Karenina”. Może się wydawać, że to prosta romantyczna historia, ale książka ma tak wiele warstw obyczajowych, społecznych i politycznych, że teoria o lekkim romansie szybko się burzy.
JA
Masz jakąś swoją ulubioną autorkę lub autora Rosyjskiego ?
NIKOL
Z klasyki kocham Lwa Tołstoja i chyba jest to mój ulubiony pisarz. Natomiast z bardziej współczesnej literatury cenię Bułhakowa i Nabokova, ale też dramaty Wyrypajewa.
JA
Zastanawiam się Jak szeroko pojęty zachód odbiera tak na prawdę to Państwo. Czy to jest tak, że zachód myśli o tym państwie wyłącznie w kategorii zagrożenia ?
NIKOL
Wydaje mi się, że nie ma jednego określonego stanowiska panującego na Zachodzie, co kraj to inne podejście. Nie zawsze Rosja jest postrzegana jako zagrożenie, jest przecież poważnym partnerem handlowym i dość odległym olbrzymem na glinianych nogach. Strach w stosunku do Rosji dostrzegam częściej w Polsce, ale myślę, że to częściowo wynik polityki panującej w naszym kraju, a częściowo jest to wynik naszych z Rosją burzliwych relacji.
JA
No i odwrotne pytanie Co Rosjanie myślą o zachodzie ?
NIKOL
Znów trudno jest powiedzieć tak w jednym zdaniu jaki jest stosunek Rosjan do Zachodu. Są oczywiście tacy, którzy marzą o wyjeździe na Zachód, żeby na przykład studiować, potem pracować i na zawsze zostać poza granicami swojej ojczyzny. Są też tacy, którzy Zachodem gardzą, ponieważ kojarzy się im on z zepsuciem i odrzuceniem tradycyjnych wartości.
JA
To już ostatnie pytanie o Rosję. Możesz podać pięć powodów dla, których lubisz ten kraj i pięć rzeczy, które Cię w Rosji złoszczą ?
NIKOL
Po pięć to dużo haha. Kocham rosyjską literaturę, malarstwo i kino, oczywiście język też bardzo mi się podoba. Czego nie lubię – polityki, nie przepadam też za rosyjską kuchnią i muzyką, chociaż jest kilka interesujących zespołów.
JA
Bardzo Ci dziękuję za tą pierwszą część rozmowy.
Linki do Nikoli z Dzienniki zakrapiane ayranem
Kanał na youtube z podcastami Nikoli https://www.youtube.com/channel/UCeKTjkPz9dqUwtwjUCsYIGA
Related Posts
About The Author
